Corporate governance – de 8 thema’s van 2020

De maand januari is bij uitstek een maand om vooruit te blikken en plannen te maken. Daarom geven we in dit blog een overzicht van 8 onderwerpen voor corporate governance in 2020 waar vrijwel alle Europese bedrijven dit jaar mee te maken krijgen.

Terwijl in het vorige decennium de focus van bedrijven vooral lag op het herwinnen van vertrouwen in het bedrijfsleven na de financiële crisis, laten veel organisaties anno 2020 een meer proactieve houding zien. Ondertussen heerst wereldwijd onzekerheid over de economische, politieke, maatschappelijke en ecologische omgeving. Deze roerige tijden vragen meer dan ooit om een sterke moderne governance die rekening houdt met de belangrijke thema’s een corporate governance 2020.

Geopolitiek

Voor veel Europese bedrijven is dit jaar de Brexit het belangrijkste thema. Na het referendum in 2016 en jaren van moeizame overleggen staat nu vast dat Groot-Brittannië op 31 januari 2020 de Europese Unie zal verlaten. In de periode tot 31 december 2020 wordt onderhandeld over de handelsakkoorden en douaneregelingen. Op dit moment kan niemand voorspellen hoe de uitkomsten daarvan eruit komen te zien. Zeker is wel dat er een einde komt aan de periode van jarenlange onzekerheid, en daarmee aan de interne impasse rond strategische beslissingen en grote investeringen.

Op mondiaal niveau worden de geopolitieke ontwikkelingen beïnvloed door de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten in november dit jaar, de relatie tussen de Verenigde Staten en China, de ontwikkelingen in China en Hongkong en in het Midden-Oosten.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)

Anno 2020 vragen consumenten en investeerders niet alleen om een goede kwaliteit product of dienst, maar ze hechten ook steeds meer waarde aan het beleid van de bedrijven waarvan ze kopen of waarin ze investeren. Ze nemen geen genoegen meer met oppervlakkige antwoorden, maar willen inzicht in de belangrijkste doelstellingen en prestaties, vooral op milieu- en sociaal gebied. Het beleggersactivisme van de afgelopen jaren is hier een onderdeel van, en dat zal zich naar verwachting voortzetten. Deze trends maken dat Raden van Bestuur niet achterover kunnen leunen op het gebied van MVO, want beleggers en consumenten verwachten dat ze echt in actie komen en hierover communiceren het een van de belangrijkste onderwerpen is in corporate governance 2020..

Klimaatmaatregelen

In feite kunnen klimaatmaatregelen ook vallen onder het kopje Maatschappelijk verantwoord ondernemen, toch zijn ze hier als apart thema opgenomen in de belangrijke onderwerpen in corporate governance 2020. Ze zijn immers van groot belang voor de economie. Denk bijvoorbeeld aan de stikstofproblematiek die leidt tot boerenprotesten en het stilleggen van bouwprojecten. Toch blijkt dat de klimaatdoelstellingen in veel bestuurskamers nog nauwelijks een rol spelen.

Wetenschappers voorspellen dat hier in 2020 verandering in komt. Nu het nieuws regelmatig melding maakt van smeltende poolkappen, stijgende temperaturen, extreme droogte of juist extreme neerslag, wordt duidelijk dat het klimaat echt verandert. Die boodschap verkondigen de jonge klimaatactiviste Gretha Thunberg en de beweging Extinction Rebellion ook regelmatig in de media. In combinatie met het 5-jarige bestaan van het klimaatakkoord van Parijs is dit een goed moment voor Raden van Bestuur om klimaatdoelstellingen hoog op hun agenda te zetten en acties ondernemen. Denk bijvoorbeeld aan behaalde milieuresultaten inventariseren of nieuwe doelstellingen ten aanzien van de uitstoot van stikstof en CO2 formuleren.

Digitale veiligheid

Phishing-aanvallen, ransomware, uitval van IT-systemen. De afgelopen jaren hebben een aantal grote aanvallen van hackers het belang van digitale veiligheid aangetoond. Daarnaast zijn er ook wettelijke eisen: de overheid heeft een goede bescherming van met name persoonsgegevens vastgelegd in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en overtredingen worden bestraft met hoge boetes.

Samen maken deze ontwikkelingen duidelijk dat digitale veiligheid geen zaak meer is voor een enkele expert, maar dat het thuishoort in de vergaderingen van de Raden van Bestuur. Zij moeten het voortouw nemen om de veiligheid van vertrouwelijke bedrijfsinformatie en persoonlijke klantgegevens te borgen.

Medewerkers

Deskundigen voorspellen dat het de komende decennia steeds belangrijker wordt om op een open manier met medewerkers te communiceren. Het percentage millennials in bedrijven neemt vanaf nu sterk toe, en dat heeft invloed op de manier van werken van het gehele personeel. Deze generatie is immers van jongs af aan gewend aan moderne communicatiemiddelen en vindt het normaal om op verschillende tijden en plaatsen te werken. In combinatie met een steeds minder vast personeelsbestand brengt dat grote veranderingen voor elke organisatie met zich mee. Uitdagingen zijn onder andere de balans werk-privé en de zorg voor het welzijn van medewerkers.

Diversiteit in de board

De voordelen van diversiteit in Raden van Bestuur en Raden van Commissarissen worden regelmatig in wetenschappelijke en populaire artikelen genoemd: betere beslissingen, betere prestaties, een beter imago. Toch komt een meer diverse samenstelling van de RvB en de RvC in de praktijk niet vanzelf tot stand, zo blijkt uit onderzoeken. Het percentage vrouwen stijgt langzaam en mensen met een andere culturele achtergrond of jongeren zijn nog weinig te vinden in de RvB’s en de RvC’s. Hetzelfde geldt voor mensen met een andere dan een financiële of economische achtergrond.

In Nederland wordt een verandering verwacht, gezien het verplichte vrouwenquotum dat in december 2019 door de Tweede Kamer is aangenomen. Het zou mooi zijn als hierdoor het onderwerp diversiteit meer aandacht krijgt van de RvB, zodat naast vrouwen ook andere groepen bestuurders en medewerkers in beeld komen en dit werd een belangrijke kwestie in governance in 2020.

Data

Verkoopcijfers, kengetallen van de productie, doorklikpercentages van elke webpagina. De laatste jaren zijn de datastromen met de bijbehorende analyses explosief toegenomen. Als het goed is, leiden meer data tot een betere besluitvorming, maar in de praktijk worden data zowel vloek als zegen genoemd. Soms is zelfs sprake van dataoverbelasting.

Het is de taak van elke RvB om te zorgen dat big data op een intelligente manier worden vertaald naar juiste, betrouwbare en relevante informatie voor het bestuur van de betreffende organisatie, weergegeven in een format dat gemakkelijk te interpreteren is. Alleen op deze manier hebben data een toegevoegde waarde.

Versterking van governance

Elk bedrijf en elke organisatie wordt in eerste instantie beoordeeld op de kwaliteit van zijn producten of diensten. Op de tweede plaats volgt de kwaliteit van zijn bestuur, zo blijkt uit onderzoek. Een goed bestuur draagt dus bij aan het succes van een organisatie. Het is dus de moeite waard om te investeren in moderne governance. Moderne governance tools kunnen de Raad van Bestuur hierbij helpen. Dergelijke hulpmiddelen kunnen met hun heldere overzichten ook bijdragen aan een betere communicatie over het bestuur, zowel binnen als buiten de organisatie.