Innovatie begint in de bestuurskamer

Een onderneming kan niet duurzaam bestaan of groeien zonder innovatie als kernwaarde: innoveren is geen luxe meer. Maar hoe kan een onderneming de daarvoor noodzakelijke innovatiecultuur bevorderen en ondersteunen? Dat is een gecombineerde verantwoordelijkheid voor de bestuurskamer en de directie.

Uiteraard begint alles met betekenisvol werk. Mensen voelen zich beter als ze positief kunnen bijdragen aan een groter en beter geheel, aan iets dat er echt toe doet. Zorg als bestuur(skamer) voor een duidelijke en betekenisvolle missie die bij alle medewerkers meteen ook het belang van innovatie benadrukt.

Drie aanbevelingen voor bestuurders 

1. Zet innovatie hoog op de agenda van de bestuurskamer

Verklaar innovatie als topprioriteit en voorzie de nodige middelen voor investeringen in innovatieprojecten en in medewerkers. Maak permanente vernieuwing een onderdeel van de missie. Kies een CEO die de innovatiecultuur en dito prestaties van het bedrijf daadwerkelijk positief kan beïnvloeden. Toon interesse: praat als bestuurder regelmatig met O&O medewerkers en andere vernieuwers in het bedrijf. Want ook kleine projecten kunnen ‘game-changers’ worden. Laat het een goede gewoonte zijn om ‘innovatie’ regelmatig te agenderen.

2. Bepaal concrete innovatiedoelstellingen

Succesvol innoveren vergt het definiëren van een duidelijke innovatieambitie voor het topmanagement. Leg de centrale focusgebieden, kerncapaciteiten en verplichtingen aan stakeholders van de organisatie vast. Bepaal de eigen evaluatiecriteria om het innovatiesucces te kunnen meten. Want als er voor innovatie geen eigen meetstructuur komt, wordt het ook geen zelfstandig onderdeel van uw organisatie. Doe vervolgens de bijpassende investeringen.

3. Evalueer regelmatig het innovatiebeleid en de projecten

Word u bewust van de meest acute problemen waar het management en de vernieuwers elke dag mee worstelen. Krijg inzicht in de risico’s en de voordelen. Ga vanuit de bestuurskamer naar de kantoren of labs waar de innovatie plaatsvindt. U kunt het innoveren ‘faciliteren’ maar niet ‘forceren’. Overloop de nieuwe product- of dienstencategorieën en de strategische O&O allianties.

Ondersteun de CEO en stel gerichte vragen als: Waarin schieten we tekort in termen van strategie, processen, middelen en instrumenten? Hebben we de juiste soort mensen in R&D en marketing in huis? Hoe goed is ons innovatieklimaat? Hoe houden we vernieuwers in de organisatie gemotiveerd? Wat zijn de sectorale evoluties op het vlak van innovatie? Wie zijn de nieuwkomers in de markt?

De vijf opdrachten voor de (HR-)directie 

1. Stimuleer en train

Doe aan innovatieopvoeding: train zo veel mogelijk werknemers in innovatiemethoden. Leer medewerkers hoe ze creatiever kunnen zijn. Stimuleer het onconventioneel denken. Want schijnbaar onredelijke of onrealistische ideeën brengen vaak productieve denkprocessen op gang. Zoek naar manieren om medewerkers op alle niveaus de ruimte te geven om hun interesses te volgen.

2. Schep het kader

Creëer een duidelijk kader waarbinnen creativiteit en innovaties welkom zijn. Geef medewerkers de ruimte, de tijd, de vrijheid, het budget en de faciliteiten om op kleine schaal te experimenteren met goede ideeën. Zij weten hoe uw product of dienst in elkaar zit, zij krijgen feedback van de gebruikers.

Maar innoveren lukt nooit in één keer. Een creatief proces heeft voldoende tijd nodig zonder druk, hinderpalen of deadlines. Als medewerkers continu bezig moeten zijn met productietargets en de to-do list van vandaag is er geen tijd over voor vernieuwing. Breek de hiërarchische lijnen zoveel mogelijk af. Laat medewerkers bijvoorbeeld zelf het ‘innovatiebudget’ beheren.

3. Bied veiligheid en openheid

Zorg voor een psychologisch veilige omgeving waarin uw medewerkers eerlijk en open over alle problemen kunnen communiceren, zonder angst voor sancties. Zo helpt u niet alleen catastrofale fouten te voorkomen, maar ondersteunt u ook het leren. Het opbouwen van zo een openhartige cultuur is moeilijk. Daarom moet de directie het voorbeeld willen geven.

4. Bevorder samenwerking

Een goede innovatieve cultuur heeft informatie en input nodig van een divers aantal bijdragers nodig. Zorg voor een wederzijdse uitwisselingsstroom, want uit kruisbestuiving ontstaan de beste ideeën. Sta ook open voor inhoudelijke expertise en materiële inbreng van klanten en partners. Een frisse blik van buiten de directie of bestuurskamer levert hier een goed middel tegen bedrijfsblindheid. Succesvolle innovaties vereisen het oplossen van een probleem of het vervullen van een klantbehoefte. Klantenbetrokkenheid maakt dat de klant zich dan gewaardeerd voelt.

5. Laat experimenten toe

Medewerkers hebben de vrijheid nodig om acties te ondernemen, beslissingen te nemen en hun mening te geven. Innovatie gaat altijd samen met het verkennen van onzeker en onbekend terrein. Wees dus tolerant voor falen en fouten. Dit vereist wel dat u competente medewerkers heeft. Duld geen incompetentie noch middelmatig of slordig werk. Geef wel het signaal dat er bij de vrijheid om te experimenteren zware verantwoordelijkheden, grenzen en discipline horen. Stel goede criteria vast om te beslissen of een ​​idee mag uitgevoerd worden.

Conclusie   

Het opzetten van een gedisciplineerde innovatie vergt in de bestuurskamer een heldere langetermijnvisie, een ruim draagvlak, een duidelijke strategie en een praktische structuur. Een echte innovatiecultuur zet aan tot persoonlijk initiatief, het nemen van riskante beslissingen en het aanvaarden van falen.

Van bestuurders en managers vergt dit een andere meer participatieve leiderschapsstijl.  Ze werken op basis van vertrouwen, ze begeleiden medewerkers binnen de gestelde visie en ze faciliteren hen met hun ideeën. Maar ze aanvaarden vooral de mogelijkheid dat er fouten gebeuren of dat de inspanningen op korte termijn niets opleveren…